De Samaritaanmasturbatie van Roelof Hemmen

Nieuwslezer Roelof Hemmen schreef een column op de site van het RTL Nieuws met de titel ‘700 dode bootvluchtelingen. Mooi zo.’ Zijn stuk is een aanklacht tegen de ‘harteloze reacties’ van mensen op het ongeluk met een migrantenboot in de nacht van zaterdag op zondag. De column ging viral, is bijna 40.000 keer gedeeld en gisteravond mocht hij aanschuiven bij Humberto Tan om zijn weerzin nog eens te uiten. Zinvol? Nee. Een stukje tikken waarin je je afkeer laat blijken van een internationale ramp en wat achterlijke reacties erop, dient geen enkel doel behalve borstklopperij. Ondertussen verdient de bootvluchteling een minder lui antwoord. Woedend ben ik, en wel hierom.

1.             Lieve jongen

Hemmen presenteert zich als de beschermheer van de arme bootvluchteling versus de harteloze klootzakken, maar verdiept zich nergens in de lijn van de regering. Sterker nog, hij bevestigt die juist door alle soundbites in zijn column te herhalen: ‘aanzuigende werking’, ‘Het zijn vast gelukszoekers’, ‘opvang in de regio’, ‘Dit land is echt niet van iedereen’, ‘Europees beleid’, ‘al die arme sloebers kunnen we hier niet hebben’. Tegelijkertijd toont hij compassie voor zoveel persoonlijk leed en zijn gruwel over de hatelijke reacties – een volkomen open deur; wie is het daar nu niet mee eens – waarmee hij keurig iedere doelgroep bedient, zonder ook maar ergens zijn pijlen op te richten of iemand tegen de borst te stuiten. De bootvluchtelingvariant van links lullen, rechts vullen. Eindresultaat: niemand boos of aan het denken gezet, geen beleid betwijfeld, maar heel Nederland weet nu wat voor een lieve jongen die Hemmen is.

2.         Belangen

‘Het is maar een column, en de man bedoelt het goed.’ Eens. Maar de belangen die op het spel staan zijn te groot om de schouders over op te halen. Iedereen die eraan bijdraagt dat we blijven hangen in het huidige discours (lees: links is compassie, rechts is hard), vertraagt een eerlijk debat waaruit beleid kan vloeien waarmee deze mensen écht zijn geholpen. Kom met feiten, of houd je mond. Kent Hemmen de feiten niet, dan hebben we een nog veel groter probleem (zie punt 3).  

3. Autoriteit

We hebben het hier niet over het blog van Ome Piet uit Waddinxveen, maar over een column van een bekende journalist van één van de best bekeken nieuwsprogramma’s van Nederland, op de site van zijn werkgever. Hemmen heeft vanuit die functie autoriteit en een enorm platform, maar daaruit vloeit ook verantwoordelijkheid. De man heeft 24 uur per dag toegang tot alle data en nieuwsberichten in de wereld. Niet zomaar wat roepen – hetgeen hij die mafkezen verwijt -  is zijn werk. Geef het goede voorbeeld, zou ik zeggen.

4. Lui

Hemmen is niet de enige. Zijn stuk is exemplarisch voor de luiheid waarmee wij in ons land met wereldproblematiek omgaan. Met een glas rosé op een kleedje in het Vondelpark, in plaats van met zweetoksels in de archieven van de nationale bibliotheek. Als Hemmen de moeite had genomen wat data op te snorren bij CBS, COA, Eurostat, IND en een paar onderzoeken over de materie had gelezen, zag zijn column er heel anders uit. Welke aanzuigende werking? Welke vloedstroom? Welk Europees beleid?* Wij horen bij de hoogst opgeleide bevolking ter wereld, maar komen niet verder dan onze verontwaardiging uiten over zaken die volstrekt voor de hand liggend zijn. Step up to the fucking plate.

5. Mening

Nog zo’n trend: de heiligverklaring van de mening. ‘Ik vind, ik snap, ik wil niet’: Hemmen keurt het spuien van meningen af, maar bestrijdt deze domheid vervolgens met hetzelfde wapen: een mening (alleen een andere). Zijn argumentatie is ook nog eens dezelfde als die zij hanteren ter ondersteuning van hun harteloosheid. Sla ze om de oren met je feitenkennis, duw ze met hun snuit in de cijfers en stuur ze met de staart tussen de benen naar huis om na te denken. In een tijd waarin meningen en beeldcultuur overheersen, hebben we context en achtergrondinformatie nodig. Het bestaansrecht van een nieuwslezer, dacht ik zo.

6. Goede inborst

Waarom is deze column zo’n succes? Iedereen die ‘m deelt, doet dat om zijn afkeer te laten blijken tegenover mensen die juichen over de doden. Een paar seconden feel good ontlading over je eigen goede inborst. Ik noem dat Samaritaanmasturbatie. "Ik wil gewoon niet dat ze verdrinken. Hoe kunnen we dat nou goedvinden?" Niemand vindt dat goed Roelof, behalve een paar eencelligen die nooit beleid zullen maken. De massa die via een stemhok de koers kan beïnvloeden, is met deze column niet aan het denken gezet, maar in haar onderbuik bevredigd. En de bootvluchtelingen? Die verdienen een minder lui betoog.

Roxane van Iperen  

*Wie wel wil lezen over de frames die het debat domineren en de saaie cijfers, zie hier mijn artikel in NRC Handelsblad van vandaag.