On a

On a

NRC Handelsblad: Vloedgolf migranten rem je niet af met slechte opvang


De drie meest gebruikte frames in het migratiedebat ontzenuwd 
(Illustratie door Ruben Oppenheimer) 

Minstens elfhonderd mensen verdronken afgelopen week in de Middellandse zee. Om u een idee te geven: dat zijn zevenendertig klaslokalen vol naamloze individuen die op de zeebodem zijn gekiept. De reacties kunnen worden gesplitst in twee groepen: de mensen die ach en wee roepen en worden weggezet als emotioneel (“wil je ze dan allemaal hierheen halen?”), en degenen die hun kop erbij houden en wijzen naar de – letterlijke - vloedgolf aan immigranten die ons te wachten staat, het falende Europese asielbeleid en de aanzuigende werking ervan. Deze twee standpunten komen tot uiting in de huidige ‘Bedbadbrood’-crisis tussen PvdA en VVD. Zeker in dit soort complexe situaties is het belangrijk beslissingen te nemen op rationele gronden en hiervoor draagvlak te vinden bij de bevolking. Precies daar gaat het mis. Want de argumentatie zoals die nu wordt uitgespeeld rammelt aan alle kanten en veroorzaakt een publieke opinie die, ten onrechte, als weldoordacht wordt beschouwd.

Ten eerste het falende Europese beleid, dat als argument wordt genoemd voor strenger nationaal beleid. Als de Europese Commissie zijn verantwoordelijkheid niet neemt met de vluchtelingenstromen, rest Nederland slechts de optie de grenzen te sluiten, zo hoorden we uit de mond van onder meer Zijlstra en Teeven. De opmerkingen passen bij een bredere trend van verzet tegen supranationale zeggenschap en terugtrekkende bewegingen naar nationale besluitvorming. De Britse minister van Justitie Grayling dreigde het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens op te zeggen zodat het laatste woord weer bij het Supreme Court ligt in plaats van bij het Hof van Straatsburg, Italië schendt de Dublin Verordening door asielzoekers ongeregistreerd de EU in te laten reizen, waarin Frankrijk een legitimatie vindt het Schengenakkoord te negeren en vrije doorgang van deze mensen te blokkeren. Europa heeft wel degelijk geprobeerd een geharmoniseerd asielbeleid op te stellen, met een verdeelsleutel, één asielprocedure en -status, juist om het bovenstaande te voorkomen. ‘De buitengrens is van ons allemaal,’ was het krachtige standpunt van destijds Europarlementarier Jeanine Hennis. Maar na vijf jaar onderhandelen bevatte het Gemeenschappelijke Europese Asiel Stelsel (GEAS, 2013) geen échte harmonisatie of een verdeelsleutel, omdat de noordelijke lidstaten dat hebben tegengehouden. Het behelst slechts een aantal minimumnormen en faciliteert een restrictief, nationaal beleid. Dat Teeven nu Brussel de schuld geeft van een falend asielbeleid, terwijl Nederland zelf heeft gelobbyd voor zo min mogelijk verplichtingen, slaat kant noch wal.

Het tweede argument betreft de vloedgolf aan asielzoekers die ons treft. Als je de tv aanzet of de krant openslaat, krijg je de indruk dat half Syrië en Afrika naar ons onderweg is. Het noemen van cijfers zonder context creëert dat gevoel. Veelgehoord credo over de Syrische problematiek is ‘opvang in de regio’. Er zijn 3,8 miljoen Syriërs buiten hun landgrenzen gevlucht. Daarvan vroegen er in 2014 119.000 asiel aan in de EU; 11.500 in Nederland. Dat is 0,3% van het totaal. Een perfecter voorbeeld van opvang in de regio dan ons huidige beleid, is schier onmogelijk. In mei 2014 verkondigde Teeven dat het aantal Eritreers dat naar ons land komt is verviervoudigd en mede hierdoor het vluchtelingentotaal voor dat jaar zal uitkomen op 65.000. Hij baseert dit op één periode waarin een stijging te zien is. De cijfers worden dezelfde avond klakkeloos in het NOS journaal overgenomen. We zijn een jaar verder en het totaal aantal asielzoekers voor 2014 kwam uit op 27.000, waarvan 4.000 uit Eritrea. In perspectief: de jaren ‘90 kende een gemiddelde van 37.000 aanvragen per jaar, met een uitschieter naar 50.000 in 1994.

Als laatste de aanzuigende werking van ons asielbeleid. Dit veelgehoorde argument gaat uit van de ouderwetse, neoklassieke theorie dat migratie te stoppen is door iets aan de ‘push’ en ‘pull’ factoren te doen. Het beleid van de Nederlandse regering is erop gericht de aanzuigende pullfactoren te verminderen, door bijvoorbeeld verscherpt visumbeleid en minimale opvang, met als redenering dat de migrant een kosten-batenanalyse maakt die hem ervan weerhoudt te vertrekken. Onderzoek heeft allang aangetoond dat dit beleid niet effectief is en vooral de publieke opinie dient. De motieven van migratie zijn complexer en onlosmakelijk verbonden met veel bredere verschuivingen op het gebied van globalisering en economische ontwikkeling.  


Als er gruwelijke dingen gebeuren, is het – naast het tonen van medeleven - inderdaad zaak ons hoofd erbij te houden om erger te voorkomen. Maar te doen alsof er nu sprake is van een rationeel debat, is een farce. Er heerst slechts angst. En waarvoor?


Naschrift: dat door de koppenmaker voor het woord 'vloedgolf' is gekozen, is erg ongelukkig gezien de inhoud van het stuk. Het bewijst wel meteen hoezeer deze termen in ons nationaal bewustzijn zitten verankerd. 

Geen opmerkingen:

Een reactie posten